Τα τζάκια ήδη έχουν «πάρει φωτιά» και η αιθαλομίχλη έχει «εγκατασταθεί» στο Αγρίνιο. Σήμα κινδύνου από τους ειδικούς και συμβουλές για μέτρα πρόληψης
Εδώ και ένα τουλάχιστον μήνα η μεταβολή του καιρού και η… πτώση της θερμοκρασίας έχει κάνει περισσότερους φέτος να ανάψουν το τζάκι τους, με αποτέλεσμα αυτό να φέρει σε μεγάλο βαθμό την αιθαλομίχλη στην ατμόσφαιρα κυρίως των μεγάλων αστικών κέντρων, όπως και του Αγρινίου.
Κάθε χρόνο οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και εφιστούν την προσοχή στους πολίτες για την ποιότητα των ξύλων που βάζουν προς καύση, διότι η κακής ποιότητας ξύλα ή άλλα υλικά, εύκολα και άμεσα παράγουν τοξικούς ρίπους που αποτελούν μέγιστο κίνδυνο για όσους εισπνέουν και αυτοί είναι αναρίθμητοι, διότι η ατμόσφαιρα γίνεται αποπνικτική ακόμη και στους δρόμους της πόλης.
Ο Πνευμονολόγος – Φυματιολόγος Γιώργος Κατσουράκης μιλά στη «Σ» αναλύοντας το φαινόμενο της αιθαλομίχλης και τις επιπτώσεις που μπορεί να προκαλέσει στην υγεία των πολιτών. Παράλληλα, δίνει χρήσιμες συμβουλές προφύλαξης, ιδιαίτερα στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού, αλλά και προς όσους χρησιμοποιούν τζάκια και ξυλόσομπες.
Η οικονομική κρίση εκτός από όλες τις άλλες, έχει και περιβαλλοντικές συνέπειες. Η ανάγκη εναλλακτικού τρόπου θέρμανσης, αλλά και η στροφή στη φθηνότερη θέρμανση τα τελευταία χρόνια παρατηρείται συχνά στα μεγάλα αστικά κέντρα. Κύριος τρόπος θέρμανσης έχει αναδειχτεί η καύση ξύλων στα τζάκια και στις σόμπες, η οποία όμως προκαλεί σοβαρή αύξηση στις τιμές της αέριας ρύπανσης. Με την εμφάνιση των πρώτων χαμηλών θερμοκρασιών κάθε χρόνο κάνει την εμφάνισή της η αιθαλομίχλη, ιδιαίτερα σε μεγαλουπόλεις όπου και φαίνονται τα πρώτα σημάδια της στην υγεία των κατοίκων τους.
Ορισμένοι μιλούν για σοβαρή συμβολή της καύσης του ξύλου στην επιστροφή «ενός παλιού γνώριμου», του νέφους αιθαλομίχλης, όταν οι καιρικές συνθήκες ευνοούν τη δημιουργία του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Δεκέμβριο του 1952 στο Λονδίνο, όπου η συσσώρευση σωματιδίων από την έντονη χρήση των τζακιών σε συνδυασμό με το φαινόμενο της αναστροφής που εμπόδιζε τον καπνό από τις καμινάδες να διασκορπιστεί, να συμβάλουν στο θάνατο 4000 ατόμων! Πρέπει να σημειωθεί ότι ένα παραδοσιακό τζάκι εκλύει στην ατμόσφαιρα 30 φορές περισσότερα αιωρούμενα σωματίδια από ότι ένας καλά συντηρημένος καυστήρας πολυκατοικίας με 25 διαμερίσματα. Με την καύση ορυκτών καυσίμων ή βιομάζας απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα ποικιλία ουσιών, όπως PM10 ΡΜ2, O3(Όζον), SO2(διοξείδιο του θείου), ΝΟx (οξείδια του αζώτου) και CO (μονοξείδιο του άνθρακα). Από την καύση των ξύλων και διαφόρων μορφών pellet σε παραδοσιακά, ενεργειακά τζάκια και ξυλόσομπες παράγονται αιωρούμενα σωματίδια, μονοξείδιο του άνθρακα, αλλά και άλλοι ρύποι (αναλόγως της περιεκτικότητας των διαφόρων προϊόντων pellet που κυκλοφορούν). Οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες και οι πολικές αρωματικές οργανικές ενώσεις, όπως φαινόλες και οξέα, αλλά και οι αντίστοιχες πολυκυκλικές ενώσεις τους, εκτός του ότι ερεθίζουν το αναπνευστικό σύστημα, είναι τοξικές και καρκινογόνες.
Ποια είναι όμως τα συμπτώματα της επιβάρυνσης από την αιθαλομίχλη στην υγεία των πολιτών;
Η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να οδηγήσει σε αναπνευστικά προβλήματα, να επιδεινώσει αλλεργίες και να προκαλέσει νευρολογικά, αναπαραγωγικά, και αναπτυξιακά προβλήματα. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τον ευάλωτο πληθυσμό, όπως τα παιδιά, τους ηλικιωμένους, τις έγκυες γυναίκες, καθώς και για αυτούς που πάσχουν από αναπνευστικά/ καρδιαγγειακά προβλήματα. Τα PM10 και PM2 είναι αιωρούμενα σωματίδια με διάμετρο <10 μικρά ή <2 μικρά, αντίστοιχα που εναποτίθενται κυρίως στις κυψελίδες των πνευμόνων και με την πάροδο του χρόνου επιφέρουν σοβαρές βλάβες στην υγεία των ανθρώπων. Η συνεχής έκθεση στα αιωρούμενα σωματίδια συμβάλλει στη δημιουργία χρόνιων αναπνευστικών παθήσεων και μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου. Τα παιδιά, τα άτομα που πάσχουν από άσθμα ή έχουν καρδιολογικά προβλήματα και οι ηλικιωμένοι είναι οι ομάδες υψηλού κινδύνου, ιδιαίτερα ευαίσθητοι στην έκθεση σε υψηλές συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα. Γενικά όσο πιο μικρά είναι τα αιωρούμενα σωματίδια τόσο πιο επικίνδυνα είναι, ενώ η επικινδυνότητα τους εξαρτάται επίσης από τη χημική τους σύσταση
Με ποιο τρόπο μπορεί να γίνει πρόληψη από τις πιθανές συνέπειες της αιθαλομίχλης;
Δεν κυκλοφορούμε έξω από το σπίτι τις μέρες που η ατμόσφαιρα είναι βαριά, ειδικά αν πάσχουμε από χρόνια αναπνευστικά προβλήματα. Αποφεύγουμε να κυκλοφορούμε το βράδυ όπου παρατηρείται η υψηλότερη συγκέντρωση των σωματιδίων. Άτομα με αναπνευστικό πρόβλημα ή καρδιοπαθείς καθώς και τα παιδιά θα πρέπει να περιορίσουν κάθε έντονη σωματική δραστηριότητα, ιδιαίτερα αν αυτή γίνεται σε εξωτερικούς χώρους. Άτομα με άσθμα μπορεί να χρειαστούν πιο συχνά εισπνοές του ανακουφιστικού φαρμάκου. Άτομα άνω των 65 ετών επίσης, θα πρέπει να περιορίσουν τη σωματική τους δραστηριότητα. Αν πρέπει να κυκλοφορήσουμε, τηρούμε προφύλαξη με μάσκα προσώπου (τύπου Ν-95). Προσέχουμε την ποιότητα του ξύλου που θα κάψουμε. Αν υπάρξει αναπνευστικό πρόβλημα, συμβουλευόμαστε ιατρό με την έναρξη των συμπτωμάτων και όχι «μετά». Σε κάθε περίπτωση που χρησιμοποιείται το τζάκι είναι απαραίτητο να παραμένει ένα μισάνοικτο παράθυρο, για την ανανέωση του εσωτερικού αέρα στο διαμέρισμα. Απαγορεύεται ρητά η καύση βαμμένων (ειδικότερα με λαδομπογιές) ή βερνικωμένων ξύλων, κομματιών από έπιπλα και κάθε είδους πλαστικού, καθώς οδηγούν σε εκπομπή τοξικών αερίων μέσα και έξω από το σπίτι. Απαγορεύεται επίσης η χρήση χημικών προσαναμμάτων. Είναι προτιμότερο να χρησιμοποιούνται φυσικά προσανάμματα όπως η δαδιά. Αποφεύγετε επίσης την αγορά ξυλείας εμποτισμένης με χημικά, που αποσκοπούν σε αργή καύση, εύκολο άναμμα κλπ.
Στην Αιτωλοακαρνανία πάντως διενεργούνται κάθε χρόνο μετρήσεις από τις αρμόδιες υπηρεσίες περιβάλλοντος, ωστόσο το φαινόμενο ως είθισται επιδεινώνεται ιδιαίτερα την περίοδο των εορτών.
Συγκεκριμένα ο Πνευμονολόγος – Φυματιολόγος Γιώργος Κατσουράκης επισημαίνει ότι: «η αιθαλομίχλη είναι μια μορφή ατμοσφαιρικής ρύπανσης που προκαλείται από την καύση στερεών καυσίμων. Το πρόβλημα είναι πως η καύση του ξύλου έχει μικροσωματίδια, μικρά έως ελάχιστα ως προς το μέγεθός τους, τα οποία όμως προκαλούν βλάβη σε όλο το αναπνευστικό σύστημα. Ανάλογα με την διάμετρο των σωματιδίων, δεν είναι όλα το ίδιο, κάποια μένουν στους μεγάλους αεραγωγούς στο ανώτερο αναπνευστικό και άλλα φτάνουν στις κυψελίδες και δημιουργούν πρόβλημα. Τα μικροσωματίδια από την καύση των ξύλων «κάθονται» στο αναπνευστικό επιθήλιο και σε όσους έχουν άσθμα, αποφρακτική πνευμονοπάθεια, καρδιοπάθεια κλπ δημιουργεί παροξύνσεις, όπως βήχα, δύσπνοια, ενόχληση στα μάτια και τη μύτη, το λαιμό, συμπτώματα δηλαδή που κάποιος φυσιολογικός άνθρωπος δεν τα βιώνει, αλλά σε κάποιον που ανήκει σε ευπαθή ομάδα (ηλικιωμένοι, καρδιολογικοί ασθενείς, ασθενείς με αναπνευστικά κλπ) παρουσιάζονται περισσότερο. Μεγάλο πρόβλημα υπάρχει και στα παιδιά, των οποίων το αναπνευστικό σύστημα δεν είναι διαμορφωμένο για να μπορεί να αποβάλει τα σωματίδια, με αποτέλεσμα να παρουσιάζονται οι γνωστές βρογχίτιδες, βρογχικό άσθμα που είναι εντονότερο στην παιδική ηλικία. Έρευνες που έχουν γίνει λένε πως τα μικροσωματίδια καταστρέφουν το ενδοθήλιο των μικρών αγγείων και μπορεί να προκαλέσουν εγκεφαλικό επεισόδιο ή μικρό έμφραγμα ακόμα και μικρές θρομβώσεις. Επιπρόσθετα, άλλη μελέτη λέει πως η έκθεση σε καπνό ξύλου για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να προκαλέσει και καρκίνο του πνεύμονα. Βασικό είναι για την πρόληψη, ο καλός αερισμός του χώρου που βρισκόμαστε, οι ευπαθείς ομάδες να αποφεύγουν την μεγάλη έκθεση σε καπνό τζακιού, γιατί τα σωματίδια δεν είναι μόνο στην ατμόσφαιρα».
Κώστας Χονδρός για την εφημερίδα «Συνείδηση»
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου