Δημήτρης Στεργίου: Υπόψη της νέας Δημοτικής Αρχής Ξηρομέρου: Δέκα τουλάχιστον έργα πολιτισμού και (βλάχικης) παράδοσης θα μπορούσαν να είχαν ενταχθεί σε κοινοτικό πρόγραμμα, αλλά…

Αποβολή αμμοκονιαμάτων και ασβέστη από τα πετρόχτιστα παραδοσιακά κτίρια στο κέντρο του χωριού, ανάδειξη του χώρου «Γκούβες» και
Μπισέρκα τσ΄ Ασπάρτα στη Φουγγία (καθαρισμός, παγκάκια, ηλεκτροφωτισμός), ανάδειξη των δύο αρχαίων πηγαδιών στη «Πάντια» (Λάκκα), ανάδειξη και αξιοποίηση της σπηλιάς με σταλακτίτες «Γκούβα α Φούρου», ανάδειξη του αρχαίου λιθόστρωτου δρόμου «Σκάλα», κατασκευή μερικών παραδοσιακών βρυσών, παραδοσιακά φανάρια στους δρόμους, διάσωση και ανάδειξη της εκπληκτικής υδατοδεξαμενής μέσα στο βελανιδόδασος της Μάνινας στη θέση «Φουγγία»

Του Δημήτρη Στεργίου

Φωτογραφία πρώτη και δεύτερη: Τα εκπληκτικά «δίδυμα» αρχαία πηγάδια στη θέση «Πάντια» ή «Παληουχώρα» ( Γιάννης Γιαννακόπουλος)

Φωτογραφία τρίτη (σύνθετη): Το εντυπωσιακό λιθόχτιστο στόμιο και μέρος του εσωτερικού των πηγαδιών (Γιάννης Γιαννακόπουλος)

Φωτογραφία τέταρτη: Η εγκαταλειμμένη εντυπωσιακή υδατοδεξαμενή στην καρδιά του βελανιδόδασου της Μάνινας στη θέση «Φουγγία» της Παλαιομάνινας

Φωτογραφία πέμπτη: Μία παρόμοια υδατοδεξαμενή στο Βέρμιο, όπως αναδείχθηκε και αξιοποιήθηκε με την ένταξη σε κοινοτικό πρόγραμμα!

Φωτογραφία έκτη: Τμήμα του δεντροσκεπασμένου λιθόστρωτου δρόμου προς τον Άγιος Γεώργιο, της γραφικής κάποτε «Σκάλας»

Φωτογραφία έβδομη: Οι «Γκούβες», δηλαδή οι αρχαίοι σιροί (αποθηκευτικό χώροι σε λαξευμένους βράχους στο χώμα) στην Αγία Παρασκευή και στη «Μπισέρκα στα Ασπάρτα» (χαλασμένη, ερειπωμένη εκκλησία)

Φωτογραφία όγδοη: Ο μεσαιωνικός πύργος «Κούλια» στη Μήλα»

Φωτογραφία ένατη: Η είσοδος μυστηριώδους σπηλιάς με τους σταλακτίτες, της «Γκούβα α Φούρου.

Φωτογραφία δέκατη: Το εσωτερικό της σπηλιάς με τον πρόεδρο της Παλαιομάνινας Σπύρο Ζώγα και τον Κωνσταντίνο Μπακολίτσα κατά την πρόσφατη επίσκεψή τους εκεί

Ως μία (τελευταία) ακόμα προσπάθεια για τη σωτηρία του χωριού μας με την υποβολή δέσμης 20 προτάσεων για την οικονομική, οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη της Παλαιομάνινας χαρακτήρισα την ανάρτησή μου στο προφίλ μου στις 18 Αυγούστου 2019 υπό τον τίτλο «Υπόψη της νέας Δημοτικής Αρχής Ξηρομέρου», δηλαδή λόγο μετά τις δημοτικές εκλογές. Ακόμα, τόνιζα ότι ανελάμβανα «για πολλοστή φορά αυτή την άχαρη πρωτοβουλία, παρά την αβάσταχτη απογοήτευση από τη συνεχώς επιβεβαιούμενη από την ελληνική πολιτική ιστορία ρήση του εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού που υπάρχει στο ποίημά του «Προς τους Επτανησίους». Είναι αυτή η γνωστή: «Δυστυχισμένε μου λαέ, καλέ και ηγαπημένε, πάντοτ’ ευκολοπίστευτε και πάντα προδομένε».

Στη συνέχεια, μετά και τη διαπίστωσή μου ότι ο πολιτισμός, η πολιτιστική κληρονομιά και η παράδοση αποτελούν σημαντική πρώτη ύλη για την ανάπτυξη, παρέθετα μία δέσμη 20 προτάσεων προς τη νέα Δημοτική Αρχή Ξηρομέρου, η οποία θα αναλάβει τα καθήκοντά της από την 1η Σεπτεμβρίου 2019, από οποίες οι κυριότερες και εφικτότερες, ως δημόσιες δράσεις διάσωσης και ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς και παραδοσης, για ένταξη στον τρέχουν Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Αγροτική Ανάπτυξη – Ανασυγκρότηση της Υπαίθρου, 2014-2020» από τον Δήμο Ξηρομέρου είναι εξής:

1. Αποβολή αμμοκονιαμάτων και ασβέστη από τα πετρόχτιστα παραδοσιακά κτίρια στο κέντρο του χωριό με αμμοβολή.

2.Ανάδειξη του χώρου «Γκούβες» στην Αγία Παρασκευή και στη
Μπισέρκα τσ΄ Ασπάρτα στη Φουγγία (καθαρισμός, παγκάκια, ηλεκτροφωτισμός).

3.Ανάδειξη των δύο αρχαίων πηγαδιών στη «Πάντια» (Λάκκα). Παγκάκια, παραδοσιακό κιόσκι, ηλεκτροφωτισμός, ποδήλατο. Έχουν καθαριστεί και αναδειχθεί από την Εταιρεία Φίλων των Μνημείων της Παλαιομάνινας.

4.Ανάδειξη και αξιοποίηση της σπηλιάς με σταλακτίτες («Γκούβα α Φούρου») με την κατασκευή δρόμου προσπέλασης σε αυτή και τη συνέχιση των σπηλαιολογικών ερευνών στη σπηλιά, αλλά και σε πολλά άλλα σπηλαιοβάραθρα του χωριού.

5.Ανάδειξη του αρχαίου λιθόστρωτου δρόμου «Σκάλα» που οδηγεί από το χωριό στο παλιό νεκροταφείο και εξαφάνιση της δεξαμενής βοθρολυμάτων που έχει κατασκευαστεί πριν από χρόνια και έχει καταστρέψει το δρόμο αυτό και μολύνει συνεχώς τα γύρω λιοστάσια και τον Αχελώο ποταμό! (υπάρχει Σχέδιο και Μελέτη που έχει καταρτίσει πολιτικός μηχανικός με δαπάνες της Εταιρεία; Φίλων των Μνημείων της Παλαιομάνινας).

6.Κατασκευή μερικών παραδοσιακών βρυσών σε κεντρικά σημεία του χωριού ή εκεί όπου ήταν οι αντίστοιχες παλιές (είχα υποβάλει και σχετικό ερασιτεχνικό σκαρίφημα για τη μορφή που θα είχαν οι βρύσες αυτές!)

7. Ηλεκτροφωτισμός κεντρικών δρόμων με την τοποθέτηση παραδοσιακών φανοστατών (φανάρια). Και για την περίπτωση αυτή είχα καταθέσει σχετικό σχέδιο φαναριών και φωνοστατών, τους οποίους είχα εξασφαλίσει από τον τότε δήμαρχο Αθηναίων Δημήτρη Αβραμόπουλου, αλλά δεν γνωρίζω τι απέγιναν…

8. Διάσωση και ανάδειξη της εκπληκτικής υδατοδεξαμενής στη θέση «Φουγγία» (δρόμος προσπέλασης, παγκάκια κλπ). Πρόκειται για υδατοδεξαμενή που κατασκευάστηκε στις αρχές του εικοστού αιώνα για τις ανάγκες των αμέτρητων κοπαδιών προβάτων, γιδιών και γουρουνιών που υπήρχαν έως τη δεκαετία του 1950 στην περιοχή της «Φουγγία» ή «Κουτσοπόλακα» και η οποία, συγχρόνως, δημιουργούσε ιδανική ισορροπία στο οικοσύστημα της περιοχής, καθώς υπήρχαν όλα τα είδη άγριων ζώων και πουλιών. Ένα τέτοιο έργο, όπως προκύπτει από τη φωτογραφία, εντάχθηκε σε κοινοτικό πρόγραμμα στο Βέρμιο. Η πρότασή μου ήταν να διασωθεί (έχουν προκληθεί σοβαρές ζημιές στον επιβλητικό λιθόχτιστο προστατευτικό τοίχο, να στεγανοποιηθεί, να τοποθετηθούν παγκάκια και ηλεκτροφωτισμός και να χρησιμοποιηθεί ο χώρος για εκδρομές και αναψυχή (ποδήλατό κλπ).

9. Ανάδειξη και αξιοποίηση των «ξεκομμένων» από το ποτάμι μικρών γραφικών λιμνών για παραποτάμιο τουρισμό με έργα στον περιβάλλοντα χώρο (παγκάκια, κιόσκι, βαρκούλες, ηλεκτροφωτισμός κλπ) για ψάρεμα και αναψυχή.

10. Συνέχιση της ασφαλτόστρωσης του παραποτάμιου δρόμου από την εμβληματική «Αυλόπορτα» προς τον Άγιο Γεώργιο και ως τον μεγάλο μυκηναϊκό θολωτό τάφο για παραποτάμιο τουρισμό, αναψυχή και ποδηλατοδρομία. Για το έργο αυτό είχα υποβάλει σχετικό υπόμνημα στο υπουργείο Περιβάλλοντος πριν από το 2006, αλλά μετά σταμάτησα…

Σημειώνω ότι τα περισσότερα από τα έργα αυτά θα μπορούσαν να είχαν ενταχθεί στο Πρόγραμμα «Αλέξανδρος Μπαλτατζής», ύψους 6 δισ. ευρώ, στο πρόγραμμα «Πίνδος», που επεκτάθηκε και στην Αιτωλοακαρνανία και, φυσικά, στο (κοινοτικό) «Ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Ανάπτυξης Αγροτικού Χώρου» (ΟΠΑΧ). Σήμερα, μπορεί να φαντάζουν ως ουτοπία, αλλά πριν από μερικά χρόνια, καθώς ήταν σε εξέλιξη τέσσερα σχετικά κοινοτικά προγράμματα, θα μπορούσαν να είχαν γίνει πραγματικότητα, όπως και πολλά ιδιωτικά έργα από επιχειρηματίες του χωριού, όπως παραδοσιακά καφενεία, παραδοσιακοί φούρνοι, τυροκομεία κλπ.

Υπενθυμίζω ότι στην ανάρτηση αυτή επεσήμανα και την ανάγκη προώθησης κι άλλων πρωτοβουλιών, για την υλοποίηση των οποίων υπεύθυνο είναι το υπουργείο Πολιτισμού δια των αρχαιολογικών εφορειών του. Τέτοια αναγκαία έργα είναι η επανέναρξη των γνωστών πολιτιστικών εκδηλώσεων στην Παλαιομάνινα, με κορυφαίο θέμα το βλάχικο γάμο και αναπαράσταση εθίμων του χωριού, οι οποίες, μολονότι είχαν εξελιχθεί σε σημαντικό θεσμό, λόγω της αποδεδειγμένης ποιότητας και προσφοράς στο χωριό, «εσίγησαν» τα τελευταία χρόνια λόγω οικονομικής κρίσης, αδιαφορίας της Δημοτικής Αρχής και της έλλειψης των αναγκαίων πόρων, η επανέναρξη των αρχαιολογικών ανασκαφών, σύμφωνα με το πρόγραμμα που έχει καταρτίσει ο καθηγητής Βασίλης Λαμπρινουδάκης, η απομάκρυνση του ξύλινου «νάρθηκα» και στερέωση της Κεντρικής Πύλης της αρχαίας πόλης («Πόρτα»), η στερέωση του υπό κατάρρευση εμβληματικού πύργου στην ακρόπολη, η αξιοποίηση του έργου ανακαίνισης του νέου Αγροτικού Τεχνολογικού Μουσείου της Παλαιομάνινας (παλιός αλευρόμυλος) με την κατάρτιση ενός προγράμματος προσέλκυσης επισκεπτών, η αποκάλυψη και ανάδειξη του θολωτού μυκηναϊκού τάφου στη Μήλα και δημιουργία υποδομών προσπέλασης από επισκέπτες, η διάσωση και ανάδειξη της «Κούλιας» και άλλα

16.500 ευρώ σε όλους του Πολιτιστικούς Συλλόγους του Δήμου Ξηρομέρου πλην της … Παλαιομάνινας το 2011!!!

Παραθέτω στη συνέχεια μερικά ντοκουμέντα για τη συμπεριφορά δημοτικών αρχόντων κατά την περίοδο κατά την οποία, ως νέος Δον Κιχώτης, είχα εμπλακεί στην εφιαλτική (ζω συνεχώς έναν εφιάλτη από τότε!) περιπέτειά μου για την … ανάπτυξη της Παλαιομάνινας και την ανάδειξή της σε … «Μέτσοβο» της Ακαρνανίας:

-Ενώ, βρισκόταν σε εξέλιξη το μεγαλεπήβολο και με σημαντικά αποτελέσματα πρώτο πρόγραμμα των αρχαιολογικών ανασκαφών στην Παλαιομάνινα, με έκπληξη διαπίστωσα ότι στο σχετικό Φυλλάδιο με θέμα «Ο Πολιτισμός μας στο προσκήνιο» που κυκλοφόρησε η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αιτωλοακαρνανίας, για το Δήμο Αστακού αναφέρονται επτά πολιτιστικές εκδηλώσεις στον Αστακό, μία στο Μαχαιρά και μία στο Μπαμπίνι, ενώ απουσιάζει το Δημοτικό Διαμέρισμα της Παλαιομάνινας, το οποίο είχε γίνει διεθνώς γνωστό με τις ετήσιες πολιτιστικές εκδηλώσεις με κορυφαίο θέμα το «Βλάχικο Γάμο», που είχε εξελιχθεί σε θεσμό και με τις αρχαιολογικές ανασκαφές!!!

Τότε, στις 8 Ιουλίου του 2009 έστειλα, εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας Φίλων των Μνημείων της Παλαιομάνινας, επιστολή προς τον τότε δήμαρχο Παναγιώτη Στάϊκο, στην οποία επεσήμαινα, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:

«… Και μην μας πείτε ότι δεν γνωρίζατε τις εκδηλώσεις αυτές για να ενημερώσετε σχετικά και τη Νομαρχία. Διότι, με την από 28 Ιανουαρίου 2008 επιστολή μας σάς ενημερώναμε ότι στις 28 Ιουλίου 2008 θα πραγματοποιούσαμε τις εκδηλώσεις αυτές, αν ο Δήμος Αστακού εκδήλωνε την πρόθεσή του για οικονομική στήριξη, όπως κάνει συνεχώς, προκλητικώς και πολλαπλώς για τον Αστακό και άλλα δημοτικά διαμερίσματα. Αλλά, ουδεμία απάντηση πήραμε!

Επισυνάπτουμε τη σχετική επιστολή για του λόγου το αληθές και με το πικρό παράπονο ότι ένα Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου, το δεύτερο σε πληθυσμό και με εκπληκτική πολιτιστική κληρονομιά και παράδοση και σημαντικό έργα στον τομέα του πολιτισμού και της παράδοσης, εξακολουθεί να είναι παρίας του Δήμου.

Ήδη, σας ενημερώνουμε ότι η Εταιρεία Φίλων των Μνημείων της Παλαιομάνινας, σε συνεργασία και με όλους τους άλλους φορείς του χωριού, έχουν αποφασίσει να διοργανωθούν οι πολιτιστικές εκδηλώσεις κι εφέτος το καλοκαίρι με θέμα το «Βλάχικο Γάμο», υπό την προϋπόθεση ότι ο Δήμος Αστακού θα πράξει ό,τι πράττει συνεχώς και προκλητικώς για τον Αστακό και για άλλα δημοτικά διαμερίσματα…»

Αλλά, φευ!

-Το 2011 και μάλιστα στις 3 Ιανουαρίου, σε επιστολή που υπογραφόταν από τον γράφοντα, ως πρόεδρο της Εταιρείας Φίλων των Μνημείων της Παλαιομάνινας, και τον Κώστα Κουτουβέλη, ως γενικό γραμματέα, προς τον τότε δήμαρχο Ξηρομέρου Πυθαγόρα Σαμαρά, με κοινοποίηση στο Δημοτικό Συμβούλιο Ξηρομέρου και το Δημοτικό Διαμέρισμα Παλαιομάνινας, παρατίθεντο 18 προτάσεις για τη διάσωση, ανάδειξη και αξιοποίηση της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς και παράδοσης της Παλαιομάνινας, οι οποίες και περιλαμβάνονται και στο νέο Υπόμνημα.

Σημειώνεται ότι η επιστολή αυτή τελείωνε με την επισήμανση ότι « τα περισσότερα από τα έργα αυτά μπορούν και πρέπει να ενταχθούν στο Πρόγραμμα «Αλέξανδρος Μπαλτατζής», ύψους 6 δισ. ευρώ, στο πρόγραμμα «Πίνδος», που επεκτάθηκε και στην Αιτωλοακαρνανία και, φυσικά, στο (κοινοτικό) «Ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Ανάπτυξης Αγροτικού Χώρου» (ΟΠΑΧ). Αμ δε!

Ύστερα από τέσσερις μήνες και , συγκεκριμένα, στις 6 Απριλίου του 2011, ο τότε αντιπρόεδρος της Εταιρείας Φίλων των Μνημείων της Παλαιομάνινας και μέλος της Επιτροπής Διαβούλευσης του Δήμου Ξηρομέρου Δημήτρης Πούλιος , κατέθεσε στην Επιτροπή αυτή Υπόμνημα με το οποίο υπενθύμιζε τα έργα - προτεραιότητες του Δήμου Ξηρομέρου στον πολιτισμό και την παράδοση της Παλαιομάνινας, τα οποία είχαν προταθεί προηγουμένως στον κ. Σαμαρά. Αμ δε!

-Ως ένα προκλητικό μνημείο αδιαφορίας, επιλεκτικού ενδιαφέροντος, προκλητικής συμπεριφοράς και μένους κατά πρωτοβουλιών που διασώζουν, αναδεικνύουν και αξιοποιούν την πολιτιστική κληρονομιά και παράδοση καταθέτω την εισήγηση από το Δήμο Ξηρομέρου από την τότε αντιδήμαρχο και σύζυγο του τότε δημάρχου για την επιχορήγηση συλλόγων και σωματείων, τα οποία έχουν ιδρυθεί και είναι σε δράση και λειτουργούν στο Δήμο Ξηρομέρου, το 2011:

1.Ξηρομερίτικη Εταιρεία Λόγου και Τέχνης με το ποσό 500,00 Ευρώ.

2.Σύλλογος των απανταχού Στρογγυλοβουνιωτών «Το Ψηλοβράχι» με το ποσό των 500,00 Ευρώ.

3.Λαογραφικό μουσείο Αγραμπέλου με το πόσο των 500,00 Ευρώ

4.Σύλλογος Σκουρτιανιτών «Το Παλιόκαστρο» με το πόσο των 500,00 Ευρώ

5.Σύλλογος Φίλων Βελανιδιάς «Η Αμαδρυάδα» με το ποσό των 1.000,00 Ευρώ.

6.Σύλλογος Παπαδαταίων «Ο Άγιος Νικόλαος» με το ποσό των 1.500,00 Ευρώ.

7.Σύλλογος Αποδήμων Φυτειωτών «Το Λιγοβίτσι» με το ποσό των 3.000,00 Ευρώ.

8.Σύνδεσμος Χρυσοβιτσάνων «Τα Κόροντα» με το ποσό των 1.500,00 Ευρώ.

9.Πολιτιστικός Λαογραφικός Σύλλογος Βλυζιανών με το πόσο των 500,00 Ευρώ

10.Σύλλογος Μπαμπίνης «Χριστόδουλος Παμπλέκης» με το πόσο των 500,00 Ευρώ

11.Ιππικός και Χορευτικός Σύλλογος «Ο Φίλλιπος» με το πόσο των 500,00 Ευρώ

12.Σύλλογος Γυναικών Μύτικα με το ποσό των 3.000,00 Ευρώ.

13.Πνευματικός Πολιτιστικός Σύλλογος Κανδήλας με το ποσό των 3.000,00 Ευρώ.

Σίγουρα, σημειώσατε μια προκλητική, εσκεμμένη και εκδικητική παράλειψη: Στον πίνακα αυτό δεν συμπεριλαμβάνεται η Εταιρεία Φίλων των Μνημείων της Παλαιομάνινας, η οποία από το 1997 έχει επιδείξει ένα σημαντικό έργο, που έχει γίνει πανελληνίως και διεθνώς γνωστό και που «αγνοούσε» προκλητικά μόνο η τότε Δημοτική Αρχή!

Στο επόμενο: Η ανακαίνιση του παλιού Τυροκομείου

Δημήτρης Στεργίου