Ο πρώτος δημοσιευμένος οθωμανικός χάρτης της Αιτωλοακαρνανίας του 1803

 Του Λίνου Υφαντή,

Η Αιτωλοακαρνανία χαρτογραφήθηκε σε πορτελάνικους χάρτες από τα ρωμαϊκά χρόνια (https://www.agrinionews.gr/aitoloakarnania-ston-pio-palio-romaiko-charti-4oy-aiona-m-ch/) και αργότερα από θαλασσοπόρους της δύσης. Οι Οθωμανοί και ο μουσουλμανικός κόσμος διέθετε χειρόγραφους χάρτες της Ελλάδας τους πρώτους αιώνες της τουρκοκρατίας, ο παρόν χάρτης του Müderris Abdurrahman Efendi δημοσιεύτηκε στην Κωνσταντινούπολη μόλις το 1803. Αποτελεί μέρος της συλλογής των 24 χαρτών του  Cedid Atlas Tercümesi.

Ο ακριβής τίτλος είναι ولت علیه ضبطنده اناطولی غربی طرف و روم الینده برز مقدار و اقدکزده قبیراسدن ماعدا جمله اطه لرك خریطه سیدر (Devlet-i ʿaliyye żabṭında Anaṭolı-yı Garb ṭarafı ve Rumelinde birez miḳdār ve Aḳdenizde Ḳıbrısdan maʿada cümle aṭaların hariṭasıdır) και μεταφράζεται ως “ο χάρτης μερικών νήσων της Μεσογείου, εκτός από την Κύπρο και την χώρα της Δυτικής Ανατολίας και Ρούμελης κάτω από την εξουσία της Yψηλής Πύλης.

Ο χάρτης είναι αντίγραφο ευρωπαϊκών χαρτών με τη διαφορά ότι τα βασικά τοπωνύμια αποτυπώνονται στην Οθωμανική. Διακρίνονται το Βραχώρι, το Μεσολόγγι και η Ναύπακτος ενώ οι Οθωμανοί δεν παρέλειπαν να ονομάζουν τις οροσειρές και τα ποτάμια της Αιτωλοακαρνανίας, όπως ακριβώς συνέβαινε σε αντίστοιχους ευρωπαϊκούς χάρτες της εποχής.

Ο χάρτης αυτός είναι ιδιαίτερα σπάνιος διότι αποτελεί ένα από τα 50 αντίγραφα του άτλαντα, πολλά εκ των οποίων καταστράφηκαν το 1808 και  πωλείται από τη σελίδα https://www.raremaps.com/gallery/detail/71274/greece-crete-and-the-western-turkey-efendi.